Lista produktów tradycyjnych - "Czarnina kujawska"

Tradycyjne pożywienie na Kujawach zbliżone było do pożywienia w sąsiednich regionach. M. Polakiewicz w książce „Tradycyjne pożywienie ludowe w północnej Polsce” z 1980 roku pisze: „Starą, tradycyjną, powszechnie znaną potrawą, w północnej Polsce bardzo lubianą i gotowaną przeważnie na święta i uroczystości rodzinne, jest czernina”. J. Bohdanowicz w oparciu o badania do Polskiego Atlasu Etnograficznego tak pisze o tradycyjnej polewce z krwi: „Obok polewki z mąki bardzo ciekawy zasięg występowania mają przyrządzane z krwi tzw. szary barszcz, jucha wzgl. czernina (…)”.

Do nielicznych, charakterystycznych potraw kujawskich zalicza się właśnie czarninę (czerninę). „Potrawą z krwi o starej tradycji jest czernina. Do gotowania jej chętniej używają krwi z drobiu (…). W Sędzinie np. gotują czerninę następująco: najpierw gotują rosół z kaczego mięsa, następnie do niego wlewają krew zmieszaną z octem i mąką, dawniej żytnią obecnie pszenną, dodają jeszcze octu do smaku, pieprzu, soli, combru, jabłek i śliwek. (…) W Pieraniach do czerniny dodaje się klusek kładzionych (…)” (M. Polakiewicz, „Tradycyjne pożywienie ludowe w północnej Polsce”, Toruń 1980).

Czarnina była jednym z głównych dań podawanych podczas obrządku weselnego: „W XIX w. obiad składał się m.in. z jednej z następujących zup: czarniny, rosołu lub barszczu”. „Mały obiad podawany był zaraz po powrocie z kościoła. Oprócz różnego rodzaju mięs, np. gotowany drób, pieczona wieprzowina, gości częstowano jedną z zup (rosołem lub czarniną)” (D. Kalinowska, „Tradycyjne pożywienie ludowe na Kujawach”). Z czarniną i weselem związane jest przysłowie: „A żeby ci żużel w czerninę wpadł” – tak mówili ci, których nie proszono na wesela.

Tradycyjnie na Kujawach czarninę podaje się z kluskami ziemniaczanymi, kiedyś składnikiem tychże klusek była mąka żytnia, dzisiaj również pszenna.