Lista produktów tradycyjnych - "Osiński farsz z zakwaszonych ziemniaków"

Gmina Mirzec położona jest w północnej części województwa świętokrzyskiego, w powiecie starachowickim na obrzeżu Gór Świętokrzyskich. Podstawową dziedziną gospodarki tego obszaru było rolnictwo. Gmina obejmuje dziesięć sołectw, miedzy innymi Osiny.

Dawniej rodzaj pożywienia mieszkańców wsi na Kielecczyźnie uzależniony był od gospodarki rolniczo hodowlanej i zasobów środowiska naturalnego. Najważniejszą rolę odgrywały potrawy przyrządzane z produktów roślinnych, takich jak zboża, rośliny strączkowe czy ziemniaki. Jedzenie na wsi było wówczas mało urozmaicone. Na śniadanie spożywano zalewajkę, na obiad ziemniaki z białym barszczem a na kolaję jedzono suche ziemniaki.

Na terenie gminy Mirzec w sołectwie Osiny popularnym produktem stał się farsz z zakwaszonych ziemniaków, potocznie nazwany osińską kapustą z ziemniaków. Wiosną, gdy w domach kończyły się zapasy, gospodynie chcąc urozmaicić pożywienie domowników i wykorzystać wszystko co zostawało w spiżarni, przygotowywały farsz. Najlepsze do wyrobu farszu były stare ziemniaki, wyszorowane, wymyte i nie skrobane. Należało je poszatkować w cebrzyku na drobne. Na noc zalewane były serwatką, pozyskaną po wyrobie sera.
Do rana ziemniaki kisiły się, następnie przekładane do saganka, posolone gotowały się.

Po ugotowaniu doprawiane do smaku pieprzem i lubczykiem, odcedzano, kraszono słoniną, cebulą lub olejem. Farsz z zakwaszonych ziemniaków wykorzystywany był również jako nadzienie do pierogów lub gołąbków na specjalne okazje np. wesela. 

W 2018 roku osiński farsz z zakwaszonych ziemniaków został doceniony przez kapitułę konkursu „Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów” i otrzymał wyróżnienie w kategorii „inne produkty”.