Marcepan królewiecki na Liście Produktów Tradycyjnych

„Marcepan królewiecki” to niewielkie (najczęściej spotykane nie przekraczają 5 cm średnicy), upieczone wyroby, przypominające ciasteczka, wypełnione nadzieniem. W smaku zdecydowanie wyczuwa się migdał z aromatem różanym w tle. Karmelowo-złociste wypieki są zwarte z wierzchu, a w środku delikatne i kruche.

Skąd się wziął „Marcepan królewiecki”?

Królewiec, któremu nazwę zawdzięcza marcepan królewiecki, to polska nazwa miasta w dawnych Prusach Wschodnich, obecnie Kaliningrad. Kuchnia poszczególnych części Prus Wschodnich nie różniła się wiele od siebie. Większość dań, obecnych w Królewcu czy Elblągu, spotkać można było także na Litwie Pruskiej czy na Mazurach. Kuchnia ta opierała się na wysokiej jakości składnikach, w jakie obfitowała ta kraina, ale nie brakowało sklepów kolonialnych, gdzie można było nabywać produkty sprowadzane z zamorskich krain. Jednym z takich produktów były migdały, na bazie których wytwarzano marcepan. Migdały zresztą obecne były na tutejszych stołach, co najmniej od czasów krzyżackich. W późniejszym okresie gościły również na stołach biskupów warmińskich. Jednym z ich większych łasuchów był biskup Ignacy Krasicki, mieszkający w Lidzbarku Warmińskim.

Migdały były na terenie Prus Wschodnich częstym komponentem różnych potraw i wypieków. Jednak najważniejszym specjałem, którego stanowiły główny składnik był marcepan. Przysmak ten znany był już w średniowieczu, przywędrował do Europy prawdopodobnie razem z najazdami tureckimi, chociaż Włosi i Węgrzy także przypisują sobie autorstwo receptury. Sposoby jego wytwarzania nieco się różniły w zależności od regionu. Marcepan królewiecki (Konigsverger Marzipan) różnił się od innych sposobem obróbki, ponieważ zapiekano go w piecu. „W stolicy prowincji – Królewcu – wytwarzano wreszcie szczególny rodzaj marcepana: migdałową masę pieczono tu w piecu. Do dziś zresztą odróżnia to marcepan na sposób królewiecki od innych. (Ostojski T., Wolski R.: Smak Mazur. Kuchnia dawnych Prus Wschodnich” str. 17, 130).

Tak sposób przygotowania marcepanu królewieckiego podał także m.in. Wilhelm Braemer w przepisie z ok. 1930 r. (Saul H.. Familienrecepte aus Ostpreussen, Lipsk 2001) oraz w przepisie w książce kucharskiej z 1900 r. (Das ABC der Kuche, Berlin 1900, str. 763-764). Marcepan królewiecki może być nadziewany m.in. czekoladą, pistacjami, cytryną, owocami kandyzowanymi czy konfiturami owocowymi.

Obecnie na Warmię i Mazury wracają wschodniopruskie receptury. Coraz częściej można spotkać je w menu regionalnych restauracji czy cukierni oraz na stołach mieszkańców regionu, stanowiąc ponownie o tożsamości społeczności lokalnej.