Najstarsza guma do żucia to kawałek brzozowej żywicy. Teraz drzewo wykorzystuje się nawet przy leczeniu nowotworów

Brzoza jest drzewem pospolitym. Występuje ok. 30 do 60 gatunków. W Polsce występują przynajmniej cztery. Najpopularniejsza to brzoza brodawkowata - ze zwisającymi gałęziami i białą korą. Spotkać można także karłowatą, niską i omszoną. 

 

Drzewo w całości można wykorzystywać w lecznictwie. Napary z liści działają moczopędnie więc pomagają przy chorobach kamicy nerkowej, mają właściwości odtruwające, co ułatwia walkę z infekcjami bakteryjnymi układu moczowego, zmniejszają obrzęki spowodowane schorzeniami krążenia, łagodzą bóle stawów i kości. Stosowane przy płukaniu włosów zmniejszają ich wypadanie oraz przetłuszczanie. Wyciąg z pąków łagodzi schorzenia dróg żółciowych i węzłów chłonnych. Zmniejsza obrzęki, poprawia elastyczność i ruchomość stawów, działa antyseptycznie i łagodzi podrażnienia spojówek.

 

Oskowa to sok z brzozy, który pozyskuje się wczesną wiosną. Jeszcze przed wypuszczeniem liści nacina się korę drzewa, z której wypływa słodkawy, lekko mętny płyn. Sok wzmacnia organizm, wcierany w skórę przyspiesza porost włosów, a używany do przecierania skóry rozjaśnia przebarwienia. 

 

Działanie wzmacniające, przeciwzapalne oraz przeciwnowotworowe ma czyr brzozowy. Jest to grzyb pasożytniczy zwany także hubą - jest to charakterystyczne zgrubienie lub guz na konarze drzewa. 

 

Białą, efektowną korę wykorzystuje się w zdobnictwie i florystyce. Kiedyś używano jej jako papieru i wytwarzano z niej buty. 

 

Drewno brzozy jest średnio twarde i średnio łupliwe, ale za to łatwopalne. Najczęściej wykorzystywane jest do produkcji oklein, płyt wiórowych i pilśniowych. Stosowana jest w przemyśle celulozowym oraz papierniczym i meblarstwie. 

 

Według Słowian w brzozach mieszkały dusze młodych dziewczyn. W lutym i w marcu miały opuszczać swoje kryjówki i tańczyć przy księżycu, a jeśli znalazł się między nimi śmiertelnik tańczyły tak długo, aż padł trupem z wycieńczenia. W starożytnym Rzymie symbol władzy wykonywano z topora obłożonego brzozowymi rózgami związanymi rzemieniem. Z brzozowych witek wyrabia się miotły. Ciekawostką jest, że pierwsza guma do żucia została wykonana z żywicy brzozy. Pochodzi z wykopalisk liczących 9 tys. lat i ma wyraźny ślad ludzkich zębów.