Lista produktów tradycyjnych - "Ser sandomierski podpuszczkowy długo dojrzewający"

O historii i tradycji wytwarzania serów na ziemi Sandomierskiej (dawnej Małopolsce) dowiedzieć się możemy z różnych źródeł historycznych bądź z wywiadów z mieszkańcami tego regionu. Tradycje serowarskie sięgają XII-XIII wieku, a powiązane są z przybyciem Cystersów do Koprzywnicy i oo. dominikanów do Sandomierza.  Za inspiracją cysterskich klasztorów, sztuka wytwarzania serów w Regionie Sandomierskim rozwijała się dość prężnie. Początkowo w klasztorach i na dworach, a z biegiem czasu i wśród mieszczaństwa.

Ser robiony był przeważnie od wiosny do jesieni, wtedy było dużo mleka i było bardziej tłuste, przez co ser był lepszy, bardziej pożywny. Nadwyżkę mleka krowiego gospodynie przetwarzały na sery twarogowe oraz popularne na tych terenach gomółki czy sery podpuszczkowe. Mleko po udoju musiało być szybko schłodzone, żeby nie dostały się do niego niepożądane bakterie. Dodatkiem była podpuszczka z żołądków cielęcych, którą pozyskiwano od młodych cieląt karmionych wyłącznie mlekiem. Powstały skrzep gospodynie kroiły nożem, a po odsączeniu serwatki i odpowiednim uformowaniu, ser był przyciskany kamieniem lub specjalną praską, którą jeszcze dziś można spotkać w wielu domach.  Tak przygotowany ser trafiał do solanki, a następnie odkładany był na drewnianą deskę do obeschnięcia. Gotowy ser odkładano w chłodne miejsce, na drewnianą półkę, gdzie leżakował kilka miesięcy.

Postęp technologiczny i użycie kotła serowarskiego pozwala szybko schłodzić ogrzane mleko, co pomaga osiągnąć lepszą jakość sera. Niezmieniony został sposób obciekania i dojrzewania - na desce drewnianej, która zapewnia odpowiednią konsystencję, wyjątkowy smak i aromat sera.