Szare kluchy

Od 2007 roku produkt znany jako “szare kluski” widnieje wpisany na listę produktów tradycyjnych. Zgrabne, małe kluseczki często podawane z okraską, słoniną i kapustą są daniem, które zna praktycznie każdy Polak.

Małe, szare bryłki o nieregularnym kształcie z jednolitego, zbitego ciasta, o ziemniaczano-mącznym smaku są ulubionym daniem naszych babć i dziadków.

W XIX wieku w województwie wielkopolskim wielką karierę z kilku powodów – m.in. biedy – robił ziemniak, z którego przyrządzano wiele potraw. Jedną z podstawowych były kluski wykonywane na wiele różnych sposobów. Każdy ich rodzaj miał swoją odrębną nazwę, a niektóre były popularne tylko w określonych częściach regionu.

Kulochy zwane też kulankami czy nagusami to kluski z utartych surowych ziemniaków bez dodatku mąki. Sztaplarki to kluski z dodatkiem mąki oraz jajka, a tartusy lub skubanki to kluski przygotowywane z surowych i gotowanych ziemniaków w proporcji 1:1 z dodatkiem żytniej mąki.

Pozostała nadal nazwa szare kluski przyjęła się ogólnie dla klusek wyrabianych w oparciu o tarte surowe ziemniaki, które są podstawowym surowcem do ich wyrobu i nadają potrawie szarą barwę. Do startych ziemniaków dodaje się jajka, mąkę pszenna, sól, wszystko wyrabia na jednolitą masę i kładzie się łyżką na wrzącą osoloną wodę. Ugotowane kluski zostają okraszone przetopionym boczkiem wędzonym lub słoniną z cebulą.

Dawniej uważano szare kluski za danie dla uboższych warstw społecznych, dzisiaj są one serwowane w eleganckich restauracjach chełpiących się tzw. “domową kuchnią”, podawane zamiast ziemniaków do mięs i kapusty.

Jeden z najstarszych zapisów dotyczący klusek szarych, pochodzi z książki Najnowsza kuchnia Marty Norkowskiej wydanej w 1918 roku w Warszawie.