Jedno zdanie męża do żony. Henryków - początki pisanego języka polskiego.

Zapisane w Księgach Henrykowskich jak nazwano XIII-wieczną księgę. Jeden z najcenniejszych zabytków polskiego piśmiennictwa. Kronika spisana jest po łacinie, ale o niezwykłości i ważności dzieła zaważyło jedno zdanie jakie autor umieścił na 24 karcie (w kopii cyfrowej na str. 53) w wierszu 9. od dołu.

„Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai”

Słowa uznawane są za najstarsze wypowiedziane w języku polskim. Według przekazu miał je wypowiedzieć Bogwał, Czech do swojej polskiej żony, z którą mieszkał w okolicy i pracował przy młynach wodnych. Prowadzący kronikę zakonnik usłyszał konwersację małżonków i zapisał ją na kartach w 1270 roku wraz z opisem całej sytuacji.

Zwiedzając pocysterski zakon można zobaczyć faksymilia oryginału. Oczywiście otwartą na pierwszym zdaniu zapisanym w języku polskim.

https://umwd.dolnyslask.pl/turystyka/dla-turysty/szlak-cysterski-i-turystyka-pielgrzymkowa/henrykow/

W klasztornym ogrodzie znajduje się także sporych rozmiarów pomnik z wyrytymi słowami

„Daj, niech ja pomielę, a ty odpoczywaj”

Tak właśnie zdanie brzmi we współczesnej polszczyźnie. Oryginał znajduje się w zbiorach Muzeum Archidiecezji Wrocławskiej.

https://www.archidiecezja.wroc.pl/

Księga 9 października 2015 roku został wpisana na listę „Pamięć Świata” UNESCO. Starania o umieszczenie kroniki z opactwa cystersów w Henrykowie jako bezcennego zabytku piśmiennictwa polskiego trwały rok, a rozpoczął je ówczesny prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz.  

https://www.unesco.pl/komunikacja-i-informacja/pamiec-swiata/polskie-obiekty-na-liscie-pamieci-swiata/

Obecnie w Henrykowie znajduje się Annus Propedeuticus – oddział Metropolitalnego Wyższego Seminarium Duchownego we Wrocławiu oraz Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. bł. Edmunda Bojanowskiego. Budynek, wraz z przyklasztornym kościołem można zwiedzać z przewodnikiem. Pocysterskie ogrody indywidualnie. O samym klasztorze innym razem.